Pomimo że w ostatnich kilku latach stawia się na dziennikarstwo oparte na danych, niektórzy dziennikarze wciąż unikają dużych zbiorów danych. A gdy już się ku nim zwracają, to z reguły badają jakiś negatywny wyjątek. Dane służą z reguły do odpowiedzi na takie dziennikarskie pytania, jak: które miasto ma najgorszy wskaźnik przestępczości? Gdzie zarządzanie jest najsłabsze? Gdzie są największe nierówności rasowe i ekonomiczne?

Proponujemy dziennikarzom inny sposób wykorzystywania danych: badanie pozytywnych odchyleń, tzw. dewiantów, lub fragmentów zbioru danych, które uzyskują najlepsze wyniki. Na przykład: który szpital w Teksasie ma najniższy wskaźnik infekcji? W którym państwie recydywa jest najniższa? W jakim kraju udział kobiet w rządzie jest największy?

Pozytywny dewiant jest sygnałem, że może się wydarzyć coś wartego opublikowania. Zadanie dziennikarza polega na opowiedzeniu historii tego pozytywnego, odbiegającego od normy odchyłu, a przy okazji odkryciu informacji, które mogą być cenne dla ludzi na całym świecie. Być może szpital w Teksasie znalazł sposób na zachęcenie pielęgniarek do protestowania, gdy lekarz nie myje rąk. Być może władze więzienia stanowego zaczęły świadczyć usługi w zakresie zdrowia psychicznego i leczenia uzależnienia od narkotyków niedawno zwolnionym więźniom. To są ważne historie. (Warto pamiętać, że pozytywny dewiant może również nie oznaczać niczego, może być dziwactwem danych, funkcją demograficzną lub niedokładnym pomiarem. Jak już powiedzieliśmy, zadaniem dziennikarza jest dowiedzieć się!).

Dziennikarstwo oparte na pozytywnych dewiantach działa niejako odwrotnie do danych końcowych. Niektórzy dziennikarze nie chcą angażować się w dziennikarstwo rozwiązań, ponieważ obawiają się, że zostaną potraktowani jak rzecznicy danej sprawy lub przedstawiciele agencji PR. Dzięki dziennikarstwu opartemu na pozytywnych dewiantach dane poprowadzą cię przez proces pisania artykułu i nie pozwolą pomylić z pracownikiem agencji PR.

Następnym razem, gdy spojrzysz na zestaw danych, możesz rozważyć, jak podzielić go w sposób, który pozwoli wyróżnić wart uwagi pozytywny dewiant. Przy okazji pobudzisz swoją wyobraźnię.